ارزیابی ریسک اکولوژیکی و منشاء فلزات سنگین و آرسنیک در رسوبات سطحی رودخانه خیاو در منطقه زمین گرمایی سبلان، شمال غرب ایران

در این تحقیق عناصر بالقوه سمناک آرسنیک، وانادیم، مس، آنتیموان، سرب و روی در رسوبات رودخانه خیاو درحدفاصل نیروگاه زمین گرمایی تا مشکین شهر برای تعیین آلودگی، منشاء و ارزیابی ریسک اکولوژیک مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج فاکتور غنی شدگی، شاخص زمین انباشت و فاکتور آلودگی نشان دهنده آلودگی پایین تا متوسط عناصر مس، سرب، روی و وانادیم است. آرسنیک و آنتیموان به ترتیب برای 24 و 19 درصد نمونه ها آلودگی قابل توجه تا زیاد را نشان دادند. ارزیابی پتانسیل ریسک اکولوژیکی برای آرسنیک ریسک متوسط را نشان داد. محاسبه شاخص ریسک، مقدار ریسک پایین را برای رسوبات نشان داد. نمونه های رسوب چاه زمین گرمایی، چشمه گرمآبی قینرجه و معدن آهن شاخص ریسک بالایی را نشان دادند. تحلیل مولفه اصلی نشان داد که وانادیم، سرب، منگنز و آهن تحت تاثیر فعالیت معدنکاری معدن آهن موئیل قرار دارند درحالیکه تمرکز روی و مس تحت تاثیر زمین شناختی قرار دارند. آنتیوان تحت تاثیر چشمه های گرمابی قرار دارد. آلودگی آرسنیک در رسوبات بیشتر تحت تاثیر فعالیت های زمین گرمایی، چشمه های گرمآبی و معدنکاری آهن است. نتایج این پژوهش می تواند در تعیین کاربری استفاده از رودخانه خیاو مانند شرب، کشاورزی، پرورش ماهی و گردشگری مورد استفاده قرار گیرد.